بسته بندی دارو

بسته بندی با اهدافی همچون نگهداری محصول و محافظت از آن و جنبه تبلیغاتی، طراحی و تولید می شود. هنگامی که پای بسته بندی محصولات دارویی در میان باشد، مهمترین و اصلی ترین نکته اجتناب از هر گونه آلودگی هنگام بسته بندی است که باید در نظر گرفته شود. بسته بندی هایی مورد قبول است که عاری از هرگونه میکروب و آلودگی باشد. تولید‌کنندگان بسته‌ بندی‌های دارویی همواره باید اصلی‌ ترین عملکردهای دارویی را در نظر بگیرند. شکل ظاهری بسته بندی دارو معمولا معرف شرکت سازنده آن است و هر سازنده اثر غير قابل انکار ظاهر دارو در پذیرش بیمار و حتی افزایش تاثیر روانی دارو در بهبود بیماری را مدنظر قرار می دهد.
یکی از روش های بسته بندی محصولات استفاده از جعبه مقوایی و کارتنی است. جعبه‌های مقوایی عنصر اصلی در صنعت داروسازی می باشد.
پیشرفت‌ تکنولوژی باعث ایجاد تکنیک هایی نوین در صنعت بسته بندی شده است. چاپ جعبه دارو برای عرضه دارو برای استفاده عموم مردم، بسیار مهم می باشد. با چاپ جعبه دارو می توان محصول را به صورت بهداشتی ارائه داد و در برابر صدمات احتمالی حفاظت نمود.
در واقع برای فروش محصولاتی مانند دارو، نیاز به چاپ جعبه دارو می باشد تا بتوان با ارائه یک بسته بندی زیبا محصول خود را به فروش رساند. این نوع بسته بندی ها ایمن و ارزان هستند و می توانند مقدار زیادی از دارو را در خود جای دهند و ااین جعبه ها قابل بازیافت هستند و به کاهش هزینه ها کمک می کنند.

طراحی، چاپ و بسته بندی دارو
معمولا در فرایند ساخت دارو – که مرحله بسته بندی را هم در برمی گیرد، استانداردهایی رعایت می شود و کنترل های دقیقی مرحله به مرحله اعمال می شود تا محصول بدون مشکل آماده ارسال شود. حتی در مرحله بسته بندی بالک یا حجیم، چنین کنترل هایی صورت می گیرد. شرکت های دارویی معمولا نمی توانند هر نوع بسته بندی یا چاپ بی کیفیت را بپذیرند، زیرا برند آنها اعتبار خود را از دست می دهد. این شرکت ها روی شکل نهایی محصولاتشان حساسیت بالایی دارند. رنگ و تونالیته رنگ در بسته های دارویی، باید ثابت باشد. رنگها در صنایع دارویی کد معین دارند. گمان می کنم، این کدها زبان مشترکی بین داروسازان و چاپخانه داران ایجاد می کند. به طور حتم چاپخانه هایی که کار بسته بندی دارویی چاپ می کنند، باید با این مسائل آشنا باشند. با این همه گاهی پیش می آید که داروها از لحاظ شکل ظاهری یا اسم، شبیه هم باشند، در داروخانه یا بیمارستان این اصل رعایت می شود که در زمان چیدن، داروهای با مشابه از نظر شکل یا اسم نباید کنار هم چیده شوند تا از خطای احتمالی جلوگیری شود.

اعتبار و هویت برند رنگها، لوگوها و کیفیت چاپ بسته بندی، بخشی از هویت سازمانی و اعتبار برند شرکتهای دارویی به شمار می آیند. به ویژه در سالهای اخیر که رقابت بین شرکتهای دارویی محسوس تر شده است، به کیفیت چاپ و بسته بندی و ظاهر بسته ها خیلی اهمیت می دهند. در داروخانه و هنگام فروش هم شکل ظاهری بسته بندی، اثر روانی قابل توجهی دارد. آن طور که من می بینم در این سالها کیفیت چاپ و بسته بندی دارویی از نظر طراحی و رنگ بندی و جلوه های بصری بسیار پیشرفت کرده و حتی از نظر جنسها و جعبه سازی و لیبل چسبانی، پیشرفتهای ملموسی رخ داده است.

جعبه مقوایی دارو
در کشورهای تولید کننده دارو، بسته بندی به عواملی همچون اطمینان از ایمنی بیمار، اطمینان از اثر بخشی دارو، کنترل تخریب دارو توسط اکسیژن، رطوبت و گرما و … بستگی دارد. بسته بندی بخش جدایی ناپذیر از محصولات دارویی است. در چاپ جعبه دارو باید از مقواهای مخصوص به نام “ایندر برد” استفاده کرد.چرا که این مقوا دارای گواهینامه بین المللی بهداشتی می باشد و در بازار با نام مقوای بهداشتی شناخته می شوند. این مقوا در گرماژهای مختلف وجود دارد. بعد از چاپ جعبه دارو، جعبه ها تیغ زنی شده و یک طرف آن چسبیده  می شود و سپس راهی کارخانه دارو سازی می شوند.در برخی موارد از مقوای پشت طوسی نیز برای چاپ جعبه دارو استفاده می شود زیرا محصول تماس مستقیم با جعبه نداشته و از نظر بهداشتی مشکلی نخواهد داشت. بسیاری از شرکت ها‎ جعبه‌های لمینتی باکیفیت برای نگهداری دارو تولید می‌کنند که از لایه‌های کاغذ، آلومینیوم و لایه‌های نازک پلی اتیلن ساخته شده‌اند و باعث بالا رفتن مقاومت جعبه در برابر آب، نور و هوا می‌شوند.
جعبه‌های دارویی در برابر تراوش مواد مقاوم هستند و به هیچ وجه اجازه نمی‌دهند دارو در بسته‌ بندی نفوذ کند. شرکت‌های بسته بندی دارویی حفاظت کامل از محصولات دارویی بعد از بسته‌ بندی را هم تضمین می‌کنند و از کیفیت محصولات دارویی محافظت می‌کنند.جعبه‌های مقوایی دارو حاوی اطلاعات مفیدی درباره داروی موجود در بسته‌ بندی، به مشتری ارائه می‌دهند. اطلاعاتی مانند نام دارو، مقدار تجویز شده، تاریخ انقضا و تعداد داروی موجود در بسته که معمولاً روی جعبه چاپ می‌شوند. اطلاعات چاپی روی جعبه‌های مقوایی باعث سهولت در شناسایی و تشخیص داروهای داخل جعبه می‌شوند.هم چنین برچسب و بروشور هر دارو حاوی اطلاعاتی است از قبیل نام دارو (تجاری و ژنریک)، شکل دارو، میزان ماده موثره یا ترکیبات سازنده و مقدار هرکدام ، اطلاعاتی در خصوص نحوه نگهداری و مصرف دارو، تاریخ ساخت و تاریخ انقضاء سری ساخت یا بچ نامبر و همینطور اختصاص فضایی جهت درج دستور مصرف توسط پزشک یا داروساز. اغلب بسته ها حاوی اطلاعات مورد نیاز به خط برلیل برای مصرف کنندگان نابینا و کم بینا هستند. در سالهای اخیر علاوه بر بسته بندی و برچسب های حاوی اطلاعات گفته شده، برچسب دیگری از سوی سازمان های ناظر روی داروها الصاق می شود که حاوی بارکد سه بعدی بوده و گویای اصالت و اطمینان بخش بودن دارو است.
به طور یقین، طراحی و تولید برچسب و بسته‌بندی در صنعت داروسازی روز به روز توجه بیشتری را به سمت خود جلب می کند.شرکت‌ های بسته بندی دارویی می‌توانند تصویر و ذهنیت بهتری نسبت به برندها ایجاد کنند، روش مصرف داروها را تسهیل کنند و همچنین خطا در مقدار مصرف تجویز شده دارو را به حداقل برسانند.
موارد مهمی که باید در چاپ و تولید جعبه دارو رعایت کرد شامل موارد زیر می باشد.
طراحی جعبه بر اساس استانداردهای ملی و بین المللی
کاربرد درست رنگهای خاص برای اعلام هشدار خطر
استفاده از فونت بریل برای افراد نابین و کم بینا
امکان چاپ اطلاعات معتبر روی جعبه در حین عبور از دستگاه بسته بندی
استفاده از پلمپ جعبه و مواردی که اصالت کالا را تایید می کند مثل برچسب اصالت کالا، برچسب های حرارتی و..

فرایند چاپ کارتن دارویی
عامل دیگری که ممکن است باعث کند شدن روند چاپ جعبه های دارویی شود، حفظ یکدستی چاپ در تمام مدت و سپس کنترل کیفیت چشمی همه فرمها و جعبه های چاپ شده است. مهم تر اینکه هیچ ورقی نباید گم شود و هیچ فونت ناخوانایی نباید روی کار چاپی وجود داشته باشد. به همین خاطر چاپکار به یک دوربین مخصوص نیاز دارد تا تمام کارهای چاپ شده را به منظور کنترل کیفیت، اسکن کند. یا همه فرم ها را از نظر بگذراند. این سیستمها می توانند باعث کندی فرایند چاپ شوند، ولی از سوی دیگر کیفیت چاپ را تضمین می کنند. تصاویر چاپ شده روی بسته های دارویی نیز چالش برانگیز هستند حتی تصاویری که ربطی به محتوای دارویی ندارند، می توانند بسیار پیچیده از آب در آیند. تصاویر به چاپکار می فهماند که آیا کار باید با ماشین فلکسو چاپ شود یا افست یا روش دیگر، یا اینکه داخل بسته نیز باید چاپ شود یا نه؟ از چه نوع کوتینگی باید استفاده شود  و غيره. همه این موارد روی هزینه های چاپخانه تأثیر دارد. زیرا همه این ها، تعداد یونیت های موردنیاز در یک دستگاه چاپ فلکسو را تعیین می کنند.
معمولا برای چاپ لیبل و بسته های دارویی به ایستگاه های متعدد در یک ماشین چاپ فلکسو کم عرض نیاز است، زیرا اگر مثلا چاپ مشکی یک دست را انجام میدهد، شاید مجبور باشید از دو کلیشه مشکی استفاده کنید. یکی برای حفظ نقاط روشن بسیار ریز و دیگری برای چاپ مناطق تیره تصویر. در بسیاری موارد به خاطر ویژگی های امنیتی به ایستگاه های چاپ اضافی در ماشین فلکسو نیاز است. ممکن است برای کسی که با چاپ چندان آشنا نیست، کار چاپ شده، سه رنگ به نظر برسد، در حالی که در حقیقت از دو نوع کوتینگ در چاپ آن استفاده شده باشد. همچنین ممکن است یک ایستگاه به چاپ امنیتی اختصاص داده شود و در دو ایستگاه دیگر،کلیشه نیز برای چاپ رنگهای مشکی متفاوت استفاده شود.
تمام این موارد بر روشی که چاپكار ویژگی های امنیتی را به کار چاپی اضافه می کند، تأثیر می گذارد. نبود استاندارد در بسته بندی، انجام بعضی از کارها را در جعبه های دارویی مشکل ساخته و سرعت انجام عملیات چاپ و تولید بسته بندی دارویی را کند می کند. به عنوان مثال چاپ جلوه های امنیتی روی کارت های اعتباری که ابعاد استاندارد دارند، راحت و سریع انجام می شود، ولی در بسته های دارویی، عناصر بسته بندی بسیار گسترده و فونت های این بسته ها نیز در اشکال و ترکیب های گوناگون استفاده می شود. ترکیب این عناصر و فونت ها کار پیچیده ای است.
یکی از مهمترین روندها در بسته بندی دارویی، گرایش هرچه بیشتر برندها به تیراژهای کمتر و گوناگونی بیشتر بسته ها و کارهای چاپی است. علت این امر تغيير سریع در قوانین مربوط به بسته بندی دارویی است. این قوانین به ويژه، در آمریکا و اروپا به سرعت تغییر می کند. به همین خاطر چاپ جعبه یک داروی خاص در تیراژ بالا، کاری عاقلانه نیست. زیرا ممکن است مجبور شوید برای چاپ روی جعبه، بويژه جلوه های امنیتی آن را تغییر دهید، چرا که هر ۶ تا ۹ ماه تغییر می کنند.

اگر می خواهید در صنعت دارویی به عنوان یک چاپکار تمام وقت با خدمات کامل قد علم کنید، باید بتوانید از پس جنبه های ایمنی و امنیتی کار به خوبی برآیید. افزودن جلوه های امنیتی ارزش زیادی برای مشتریان جعبه ها و بسته های دارویی ایجاد می کند ولی برای این کار چاپکاران باید تجهیزات اضافی مثل دوربینهای CC TV، اسکنر و چیزهای دیگر خریداری کنند. همچنین باید در مورد سابقه کارکنان و کارگران خود تحقیق کنند. به همین خاطر هزینه های بیشتری را نسبت به کارهای چاپی معمولی دارد.
دارو به هر شکلی که عرضه شود، و محصول هر کارخانه ای که باشد، سرانجام در قفسه داروخانه می نشیند و از آنجا به دست مصرف کننده می رسد. بسته بندی دارو، در داروخانه و هنگام تحویل به بیمار و مصرف آن در مراکز درمانی یا خانه، چه نقشی دارد؟ بسته بندی و برچسب گذاری دارو نقشی اساسی در نگهداری، حمل و نقل، سهولت مصرف و اطلاع رسانی به مصرف کننده دارد.

انواع دیگر بسته بندی دارو
بر اساس شکل فرآورده دارویی باید جنس مناسبی برای بسته بندی انتخاب شود که می تواند از شیشه، آلومینیوم و پلاستیک باشد. معمولا برای شربتها و داروهای مایع، ظروف شیشه ای یا پلاستیکی استفاده می شود؛ تیوب کرم ها و پمادها و ژل ها از جنس آلومینیوم یا پلاستیک . فرآورده های تزریقی از جنس شیشه یا در مواردی پلاستیک انتخاب می شود. جنس بسته بندی ها باید به گونه ای انتخاب شود که مواد تشکیل دهنده آن، دارو را بی اثر نسازد و مواد زائد در دارو آزاد نکند. انتخاب رنگ و جنس مناسب می تواند دارو را در مقابل نور و رطوبت محافظت کند. در برخی بسته بندی های حجیم از بسته های کوچک حاوی مواد جاذب رطوبت نیز استفاده می شود
بسته بندی باید به گونه ای باشد که چینش و انبارداری را برای داروخانه و جابجایی و نگهداری دارو را برای مصرف کننده تسهیل کند. حتی گاهی داروهای خوراکی مایع در ساشه ها یا ظروف شیشه ای یا پلاستیکی آمپول مانند و یکبار مصرف بسته بندی می شوند که هم دقت در مصرف و هم سهولت جابجایی دارو را بدنبال دارد.
نحوه مصرف دارو و شكل فراورده می تواند شکل بسته بندی را تعیین کند. مثلا پمادهای چشمی که دهانه ای باریک و ظریف دارند یا بلیسترهای آلومینیومی که قرص به راحتی از آن خارج می شود.

بسته بندی دارو در داروخانه
در داروخانه معمولا داروهای هر بیمار در صورت لزوم مجددا بسته بندی و برچسب گذاری می شود. مثلا قرص ها در بسته های حجیم به مقدار تجویز شده در پاکت دارویی با ظروف پلاستیکی قرار داده شده و برچسب گذاری می شود. این برچسب ها باید حاوی اطلاعات خاصی باشد از قبیل نام و شکل و میلی گرم دارو، نام و مشخصات بیمار، نحوه مصرف و نگهداری دارو و اطلاعات مورد نیاز دیگر باشد. در بعضی موارد رنگ برچسب، دارای معانی خاصی است مثلا در داروهای ترکیبی رنگ قرمز نشانگر غیر خوراکی بودن است. در بیمارستان ها نیز داروهای پر خطر، کم خطر و بی خطر با برچسب های رنگی متفاوت تفکیک می شوند.

رعایت اصول بسته بندی نمایانگر ارزش کالاست. ارزش کالای خود را با ماشین آلات بسته بندی گروه صنعتی ویستا پک بالا ببرید.